موضوعات: "مناسبتها" یا "شهادت حضرت فاطمه سلام الله علیها"
فرزندپروی با ترویج فرهنگ کتابخوانی
جمعه 01/08/20
مقدمه
فرزندان؛ میوه های درخت زندگی ما هستند؛ که هر چه این درخت پربارتر باشد، محصول زندگی ما هم، در این دنیا بیشتر می شود. داشتن فرزندان صالح، می تواند دنیا و مهمتر از آن، آخرت انسان را آباد کند و نسل و اصل ما را تداوم دهد.
برای برکت یافتن و پرباری این محصول باید تلاش کرد، وقت گذاشت، به آنها رسیدگی کرد و آنها را از آفات زندگی دور کرد. برای این مسئولیت هیچ وسیله ای بهتر از کتاب نمی تواند به انسان کمک کند.
در تربیت فرزندان عزیزمان اگر چه تا حدی از تجارب بزرگان در زندگی استفاده می کنیم؛ ولی با استفاده از کتابها ی مختلفی از جمله؛ روایی، مذهبی و روانشناسی می توانیم اصول کلی تربیت فرزند را آموخته، و آن را به راحتی در مرحله ی عمل پیاده کنیم. یک نقطه مهم تربیت؛ آموزش کتابخوانی به فرزندان است.
اگر فرزندانمان به خواندن کتاب در هر روز عادت کنند سبب می شود؛ که این رویه را ادامه داه و آن را ترک نکنند. عادت کردن به کتاب خواندن موجب می شود که علاوه بر علم آموزی و تقویت مغز، با آموزش خوب و مناسب بسیار از مشکلات زندگیمان را حل کنیم و یا حتی با آموزش به موقع و به نوعی پیشگیری اصلا در زندگی چنین مشکلاتی برای ما پیش نیاید.
ولی مسئله ای که مطرح می شود این است؛ که چگونه فرزندانمان را به کتا ب خواندن و مطالعه عادت دهیم؛
1-پدر و مادر الگوی مناسب
همیشه در موضوعات تربیتی اولین قدم، عمل کرد خود پدر و مادر و اهمیت ویژه آنها به مسئله است. فرزندان با چشم گشودن به این جهان هستی، بیشترین اوقات زندگی خود را در کنار پدر و مادر هستند و تأثیر زیاد فرزندان از آنها یک امرطبیعی است؛ لذا کودکان از والدین خود تقلید میکنند و على رغم آن که پدر و مادر تلاش میکنند رفتارهاى خوب را به آنها آموزش دهند، ولى فرزندان، شیوه و رفتار والدین را در پیش میگیرند. به همین سبب پدر و مادر باید خود به مطالعه کردن و علم آموزی اهتمام شدیدی بورزند.
دکتر هیم جینوت در کتاب خود به نام «ارتباط والدین و فرزندان» مینویسد: «ارزشها از طریق هویت کودکان، فرا گرفته میشود و بخشى از وجود آنها را تشکیل میدهد و این الگوى ارزشى، با گذشت سالها و زندگى با افراد خانواده و اجتماع، تکامل مییابد. اگر والدین خواستار ثبات ارزشها و رفتارهاى خاصى در کودکان خود هستند، باید بدانند که رفتار عملى از گفتار، بسیار تأثیرگذارتر میباشد. به همین جهت کودکان باید به گونهاى آموزش ببینند که از رفتار درست الگو بردارى کنند و در طول زندگى آن را به اجرا در آورند».
2- تشویق به مطالعه
حواستان به خودتان باشد وقتی فرزندتان از سر رفتن حوصلهاش حرف میزند، چه برخوردی با او میکنید؟ آیا به کتاب خواندن تشویقش میکنید یا برای رفتن به اولین مرکز خریدی که نزدیک خانهتان است، حاضر میشوید؟ فرزند شما اغلب ساعات روزش را با ایدههای شما میگذراند.
با تشویق کودکان به مطالعه، احساس خوشایند و مطلوب درمورد کتاب در کودکان ایجاد کنید؛ که البته ایجاد این امر با روشهای گونانگونی می توان انجام شود ازجمله:
*«برگزاری جشن کتاب» ؛مانند جشن تولد میتواند یکی از شیوههای جذاب برای تشویق کودکان به مطالعه باشد. ایجاد فضایی شاد با حضور دوستان و همسالان که در آن کتاب محوریت دارد، میتواند به کودک شما در مطالعه بیشتر کمک کند. این جشن میتواند در زمانی برگزار شود که کودک شما در امر مطالعه یک کتاب موفق بوده است. داستانش را به خاطر سپرده و با آن ارتباط خوبی برقرار کرده است. این کار کمک میکند تا از کتابخوانی به عنوان یک موضوع جذاب و در عین حال مفرح در ذهنش ثبت شود.
*«برگزاری مسابقه کتابخوانی»؛ که می تواند در میان بچهها، حس رقابت را برانگیزد و یکی از راههای خوب علاقهمند شدن به کتاب در دوران کودکی باشد. به جای رقابت بر سر کفش، لباس و…
*بردن کودکان به طبیعت، کنار حیوانات و خواندن کتاب، همچنین بازی، نمایش، نقاشی و موسیقی در حین خواندن کتاب و قصهگویی از دیگر راهها برای تشویق کودکان به مطالعه است.
*مشاهده مطالعه اعضای خانواده، خود زمینهای برای تشویق کودک است. البته در دسترس بودن کتاب نیز اهمیت دارد و خانوادهها علاوه بر خرید کتاب، باید به کودکان خود کتاب هدیه دهند. در گذشته به دلیل اینکه همه افراد از سواد برخوردار نبودند، بزرگان خانواده در ایامی مانند شبهای چله، برای سایر اعضا کتاب میخواندند و حال اگر این رسم تکرار شود خود یک عامل تشویق به کتابخوانی به شمار میرود.
3-علایق او را بشناسیم
در مواجه با کودکی که به کتاب علاقهای ندارد یا از آن متنفر است، باید خونسرد بود و با آرامش برای افزایش اشتیاق او به کتاب اقدام کرد. به گفته «ماسکوت»؛ یکی از راهها این است که والدین به کودک خود زمان بدهند و در این مدت، به کشف علایق او بپردازند. وقتی مطمئن شدند که او از حوزهای خاص لذت میبرد، کتابهای مربوط به آن حوزه را برای او تهیه کنند. مثلا اگر او عاشق ماشین است، داستانی را برایش بخوانید که ماشینها شخصیتهای اصلیاش هستند و اگر با حیوانات خوب ارتباط برقرار میکند، سراغ گزینههایی بروید که داستانی را در جنگل و باغوحش روایت میکند.
البته اگر دوست دارید فرزندتان با کتابدوست بار بیاید، نباید او را به زور پای کتابخوانیتان بنشانید، نباید وقتی آرزوی هدیه گرفتن یک عروسک مو فرفری را دارد، تنها به او کتاب هدیه دهید و نباید در روزهایی که قصد تفریح دارد، تنها او را به کتاب فروشی بروید؛ خلاصه اینکه، نباید زیاده روی کنید.
*می توانید داستانهای کتاب را بازی کنید. بچهها عاشق بازی هستند و وقتی قرار باشد نقش آشنایی که هر روز در کتاب برایشان خواندهاید را برعهده بگیرند، بیشتر هیجانزده میشوند. از طرف دیگر اگر کودکتان رفتار اشتباهی را نشان میدهد، میتوانید از کتابهای بسیاری که مشکلات مختلف بچهها را در قالب شعر و داستان طرح کردهاند کمک بگیرید و با قراردادن فرزندتان در نقش شخصیت اصلی داستان، هم فرصت کمی شیطنت را برایش فراهم کنید و هم در پایان نمایش از او بخواهید رفتار درست نشان دهد تا انگیزهاش برای تکرار آن رفتار در زندگی واقعی هم بیشتر شود.
4-استفاده از وسایل پیشرفته
در این روزهای کرونایی و خانهنشینی، فضای مجازی، حقیقتی است؛ که ضمن نجات دادن مردم از افسردگی و انزوا، می تواندآنها را کتابخوان کند.
*اپلیکیشنهای فروش، دانلود و معرفی کتاب، کمک زیادی به پیوند کودک، خانواده و کتاب کردهاند.استفاده از لوازم و ابزاری مانند ای بوکها و کتابهای گویا میتواند برای کودکان جذاب باشد و شیرینی مطالعه را در این طفل گریز پای ایجاد کند. از سوی دیگر، امکاناتی مانند کتابهای الکترونیک براساس سلیقه افراد مختلف طراحی شدهاند؛ فونتهای آنها تغییر میکند، تصاویر متنوعی دارند، امکان پخش صدا در آنها تعبیه شده و حتی میتوانند صدای کودک را ضبط کنند و اینگونه به فهم و یادگیری بهتر کودک کمک میکند تا از چند حس خود بهره بگیرد و محتوا را آسانتر و بهتر درک کند و به خاطر بسپارد. یا حتی در بعضی موارد؛ که به این امکانات دسترسی ندارید می توانید برای فرزندتان صدای خودتان را ضبط کنید و یک داستان صوتی بسازید تا زمانی که سرتان شلوغ است، فرزندتان بدون اصرار به کتاب خواندن، به آنها گوش کند.
5-زمان مشخص
یک روانشناس معتقد است که نوزاد از همان بدو تولد مانند ضبط کننده صدا و تصویر، فرآیند الگوبرداری خود را شروع میکند. عادت به مطالعه، امری اکتسابی است که از بدو کودکی، قابلیت «درونیشدن» را دارد. *بنابراین زمان مشخصی را (برای مثال در منزل هر شب ۲۰ دقیقه قبل از خواب یا هر روز بعد از ظهر) به مطالعه و خواندن کتاب اختصاص دهید تا کتابخوانی به صورت یک عادت یا فرهنگ در خانه تبدیل شود.
*در ابتدا که کودک قادر به خواندن کتاب نیست ما در کنارش بنشینم همراه با او کتابهای رنگارنگ و زیبا را ورق زده و به او نشان دهیم و برایش شعر بخوانیم و دست بزنیم حتی اگر در کتابها شعری وجود نداشته باشند و یا کودکانه نباشند؛ ولی دارای تصاویر جذابی باشند، کودک را به طرف خود می کشانند و با شادی و سروری هم که ما به آنها می دهیم، اوقات به یاد ماندنی را برای او رقم می زنید.
*خواندن کتاب برای کودک نوپا، ضمن پاسخ به روحیۀ کنجکاو کودک، سبب تغذیۀ عاطفی و روانی کودک میشود؛ چون ورقزدن کتاب از سوی والدین برای کودک، به منزلۀ وقتگذاشتن از سوی والدین است.
*رفته رفته که کودک بزرگتر می شود و از تصاویری که می بیند پیامهایی را دریافت می کند، کتابهای کودکانه را برای او بخوانید و در مورد داستان کتاب و پیامهای که به کودک می دهد، توضیح دهید که البته خود کودک هم با عادت کردن به مطالعه چنین درخواستی را مصرانه از شما می کند.
*وقتی فرزند یاد گرفت که خود بخواند کتابهایی مناسب سن و علاقه او تهیه کرده و از او بخواهید که آنها را برای شما بخواند ابتدا مدت زمان کمی (بیست دقیقه) را تعیین کنید و به میزان استقبال و توانایی فرزند بر این زمان بیافزاید. ولی تا آنجا که می توانید، هیچ گاه زمان حد اقلی را کم و یا حذف نکنید. اگر فرزند بعضی کلمات را درست نمی خواند به او فرصت دهید تا با بخش بخش کردن تلفظ درست را یادبگیرد و اگر نتوانست خودتان تلفظ درست را به او یاد بدهید. به هیچ وجه او را در این زمینه سرزنش نکنید بلکه اورا تشویق کنید که در حال یادگیری کلمات جدید است.
*«اکنون در سراسر ژاپن گسترش یافته است؛ که در آنجا کودکان هر روز به مدت بیستدقیقه از روی کتابی با صدای بلند برای والدین «معمولا مادر» میخوانند».(کمال پولادی، «نکاتی در مورد چگونگی علاقمند کردن بچهها به کتابخوانی» انتشارت کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، سال ۱۳۷۴.)
6-از دیگران کمک بگیریم.
وقتی فرزندان کم کم وارد اجتماع می شوند، ما می توانیم برای تشویق کودکانمان به مطالعه از فضای جامعه هم استفاده کنیم مثلا :
درمدرسه، از معلمان بخواهیم کتابهای مفید و مورد علاقه خودشان را، پیش از آغاز کلاس و به مدت 10 دقیقه به دانشآموزان معرفی کنند. مربی و معلم بعد از پدر و مادر می توانند الگوی خوبی برای فرزندان ما باشند و اگر معلم به گونه ای رفتار کند که مورد علاقه فرزند ما باشد کتابی که او معرفی می کند نیز سبب جذب او به کتاب می شود.
و یا حتی می توانیم از مدارس بخواهیم زنگهایی را برای کتابخوانی و معرفی کتاب داشته باشند. اکنون رسانهها نیز برنامههای مختلفی در زمینه کتاب دارند اما باید بیشتر به این مسئله بپردازند. اگر کتاب بهوفور از سمت جامعه، رسانه و خانواده مشاهده شود، انسان بهطور خودکار به سمت کتابو کتابخوانی جذب میشود.
ارتباط دادن کتاب با بچهها و در دسترس بودن آن برای کودکان اهمیت فروانی دارد. تبلیغات مفید و درست در تمام رسانهها و مکانهای عمومی میتواند توجه کودکان و خانواده ها را به خود جلب کند. چه طور میشود که تبلیغ یک پوشاک، اسباببازی یا خوراکی کودک را به سمت خود میکشاند؟ در خصوص محصولات فرهنگی نیز همراه با خلاقیت و پرهیز از نصیحت، میتوان با جذابیت و کشش کار کرد.
7-تعیین بودجه برای خرید کتاب
مقداری از پول توجیبی کودکان را به خرید کتاب اختصاص دهید و در هر ماه بودجه خاصی را برای خرید کتابهای مورد علاقه کودکان در نظر بگیرید.
زمانی که فرزندتان توانایی خواندن را پیدا می کند، باید تنوع کتاب را در کتابخانهاش برقرار کنید. قرار داشتن کتابهای متنوع در کتابخانه فرزند شما، این امکان را به او میدهد که در هر روز برحسب حال و هوایش کتابی را برای خواندن انتخاب کند. اگر نمیخواهید هزینه زیادی رابرای کتاب خریدن بپردازید، عضو کتابخانه شویید و او را به کتابخانه ببرید تا آنجا کتابهای مورد علاقه اش را انتخاب کند.
8-کتاب مناسب
پرسش و دغدغهی بسیاری از والدین امروزی این است که چه کتابی به لحاظ محتوا و گروه سنی مناسب کودک آنها است.
برای بچه ها کتابهای مناسب در حد سواد خواندنشان تهیه کنید. به بیان ساده هرچه کودک کوچکتر باشد تعداد کلمات هر صفحه کتاب باید کمتر باشد.
داستان و شعرهای کودکانه علاوهبر ایجاد لذت و دوری از پند دادن، باید کودک را کنجکاو و وادار به پرسش و جست و جو کند.
برای بچه هایی که به خواندن علاقه ندارند، از کتابهای مصور و مجلات استفاده کنید. کتابهای مصور موضوع داستان را با تصویر و نوشته توضیح می دهند و بسیاری از دانش آموزان به خوبی با آن ارتباط برقرار می کنند.
9-آموزش صحیح کتاب خوانی
به صورت جمعی کتاب بخوانیم مثلاً کودکان با والدینشان یا به همراه دیگر بچهها کتابهایی را بخوانند. نحوه اجرای این طرح میتواند بسته به سن کودک یا موضوعی که او علاقه دارد، متفاوت است. خواندن با هم، عموماً به عنوان گزینهای نادیده انگاشته میشود. به گفته ماسکوت؛ این شیوه تا یک دوره سنی پاسخ میدهد. بچهها عموماً تا زمانی که وارد مدرسه نشدهاند، میتوانند با این روش جذب کتاب شوند، اما در زمانی که وارد مدرسه میشوند، دیگر دوست دارند که با همسالان خود این لحظات را تجربه کنند. در این صورت از کودکان بخواهید کتابی را بخوانند و برای دوستانشان بازگو کنند.
*این کار را هر روز تکرار کنید؛ مادر با در آغوش گرفتن کودک، کتابهای مرتبط با سن او را برایش بخواند. اگر این کار هر روز تکرار شود، برای کودک به یک عادت تبدیل شده و او هر روز انتظار این زمان را میکشد.
*علاقه خود به کتاب را با در دست گرفتن کتاب، به او نشان دهید. همچنین اگر در این مسیر کودکتان از شما خواست تا کتابی را برای او بارها و بارها بخوانید، این کار را انجام دهید. این کار به او فرصت میدهد تا در زمینه مورد علاقهاش به یک متخصص تبدیل شود.
*ساختن یک کتابخانه در خانه و اجازه به تظاهر به خواندن توسط کودک از دیگر پیشنهاداتی است که کارشناسان به والدین میدهند.
*اگر فرزندان اصلا تمایلی به خواندن کتاب ندارند. هر چند خودشان می توانند بخوانند ولی شما باصدای نسبتا بلند کتابی را برایشان در همان زمان محدود(بیست دقیقه) بخوانید در این میان می توانید از مطالب جالب و هیجان آور و یا حتی خنده دار استفاده کنید تا کم کم او را جذب کنید. اگر باز هم لذتی از ادامه دادن نمیبرد، خواندن را تمام کنید. هیچ گاه او را مجبور به خواندن کتاب نکنید.
*جدیت، پیگیری و قاطعیت داشته باشید که فرزندان به غیر از کتب درسی، حتما بیست دقیقه در شبانه روز مطالعه داشته باشند. این موجب می شود که کم کم آنها به صورت منظم این کا را انجام دهند.
*اگر فراموش کرد، به او تذکر ندهید بلکه کتاب را نزد او بیاورید و خودتان کنارش بنشینید. و او را به خواندن کتاب تشویق کنید.
فواید اعجاب انگیز عطسه در احادیث و روایات ائمه(ع)
دوشنبه 99/05/27
از امام صادق علیه السلام نقل شده است که ایشان فرموده اند: عطسه فراوان، شخص را از چند چیز در امان می دارد.
نخستین آن ها جذام، دوم بادهای بدخیمی که در سر و صورت وجود دارد یا به وجود می آید، سوم ایمنی از ریزش آب ریزی از چشم، و چهارم گرفتگی بینی را باز می نماید (مکارم الاخلاق، ج2: 165)، و همچنین به نقل از خدمتکار امام عسگری علیه السلام آمده است که: یک شب پس از میلاد صاحب الزمان (عج)، هنگامی که به حضور ایشان رسیدم و نزد امام عطسه ای کردم، ایشان به من فرمودند: خداوند تو را رحمت کند.
از این دعا شادمان شدم. پس به من فرمودند: آیا به تو درباره ی عطسه، مژده ای دهم؟ عرض کردم: بله سرورم.
ایشان فرمودند: همانا آگاه باش که عطسه نمودن به معنای در امان بودن از مرگ، تا سه روز است. (کمال الدین: 430)
علاوه بر این از امام رضا علیه السلام در باب حکمت عطسه نقل شده است که ایشان فرموده اند: بدان که علت عطسه آن است که خداوند چون به بنده ای نعمتی دهد و آن بنده سپاسگزاری بر آن را فراموش نماید، خداوند بادی بر او چیره می سازد که در تن وی می چرخد و سرانجام از بینی او خارج می گردد و آن شخص، خداوند را بر آن عطسه، سپاس می گوید (با گفتن الحمدالله پس از عطسه) و خداوند متعال این سپاس گفتن را سپاس آن نعمت قرار می دهد. (الفقه المنسوب للامام الرضا: 391؛ دانشنامه احادیث پزشکی، ج1: 337، 3)
میلاد مهدی موعود عج الله تعالی شریف مبارک
چهارشنبه 99/01/20
ألا ای قبله یاران کجایی
فروغ چشم بیداران کجایی
ألا ای منجی موعود عالم
رها بخش گرفتاران کجایی
کجایی مرهم زخم دل ما
دوای درد بیماران کجایی
الا ای آرزوی قلب عاشق
امید ما گنهکاران کجایی
جهان پر گشته از ظلم و جنایت
یگانه یار غم خواران کجایی
امید مردم مظلوم عالم
شفای جان تبداران کجایی
ألا ای نوبهار روزگاران
ألا ای فصل گلباران کجایی